Nguy hiểm khi dùng WiFi công cộng và cách tự bảo vệ

Dù Wifi công cộng rất tiện lợi và xuất hiện ở khắp mọi nơi như sân bay, quán cà phê, thư viện hay khách sạn, nhưng không phải mạng nào cũng an toàn. Rất nhiều người vẫn vô tư đăng nhập email hay tài khoản cá nhân mà không biết rằng dữ liệu của mình có thể bị kẻ xấu theo dõi hoặc đánh cắp. Vì vậy, trước khi sử dụng Wifi miễn phí, bạn cần hiểu rõ những rủi ro tiềm ẩn và cách bảo vệ thông tin bản thân. Sau đây, Việt Tuấn sẽ giúp bạn nhận biết được những nguy hiểm thường gặp khi dùng Wifi công cộng và cách sử dụng an toàn hơn.

Những rủi ro khi sử dụng Wifi công cộng

Wifi công cộng mang lại sự tiện lợi, đồng thời cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với thông tin cá nhân của bạn. Ngay cả khi chủ cửa hàng hay khách sạn cung cấp Wifi miễn phí, nếu mạng không được bảo mật tốt, người dùng có thể gặp rủi ro nghiêm trọng.

Mạng không mã hóa

Nhiều điểm truy cập Wifi công cộng không được mã hóa. Dữ liệu bạn gửi và nhận được truyền đi dưới dạng văn bản bình thường, dễ bị tin tặc đọc trộm. Những thông tin nhạy cảm như tài khoản ngân hàng, mật khẩu hay tin nhắn riêng tư đều có thể bị đánh cắp nếu bạn sử dụng mạng này.

Hotspot giả mạo

Một số mạng Wifi công cộng là giả mạo, được thiết lập để lừa người dùng kết nối. Tin tặc thường đặt tên mạng giống với mạng thật khiến bạn dễ nhầm lẫn. Khi kết nối vào mạng giả, mọi dữ liệu bạn gửi đi có thể bị hacker theo dõi, bao gồm email, tin nhắn hay các tài khoản trực tuyến.

Tấn công man-in-the-middle

Tấn công man-in-the-middle xảy ra khi kẻ tấn công chặn và theo dõi giao tiếp giữa bạn và các dịch vụ bạn sử dụng. Trên Wifi công cộng, hacker có thể dễ dàng thu thập thông tin nhạy cảm như mật khẩu, số thẻ tín dụng hoặc thay đổi dữ liệu, dẫn đến các hành vi gian lận.

Phát tán phần mềm độc hại

Khi kết nối với Wifi công cộng, thiết bị của bạn có thể bị cài phần mềm độc hại. Tin tặc có thể lợi dụng các lỗ hổng trên điện thoại hoặc máy tính để cài đặt spyware, ransomware hoặc biến thiết bị thành công cụ thực hiện tấn công mạng khác mà bạn không hề hay biết.

Nghe lén dữ liệu

Tin tặc có thể sử dụng các công cụ đặc biệt để theo dõi và thu thập dữ liệu bạn gửi trên mạng Wifi, từ các trang web bạn truy cập đến tài liệu hay hình ảnh cá nhân. Kỹ thuật này giúp hacker lấy thông tin một cách âm thầm, mà người dùng khó phát hiện.

Những dấu hiệu nhận biết bạn đang kết nối với Wifi công cộng không an toàn

Tên mạng giống với mạng đáng tin cậy

Một dấu hiệu dễ nhận biết của Wifi giả mạo là khi bạn thấy một mạng có tên giống hệt hoặc rất giống với mạng quen thuộc. Tin tặc thường tạo ra các mạng y hệt để đánh lừa người dùng như hiển thị hai mạng trùng tên hoặc cho bạn thấy tên Wifi nhà mình dù bạn đang ở ngoài đường. Khi người dùng vô tình kết nối vào mạng này, hacker có thể theo dõi hoặc thu thập toàn bộ dữ liệu truyền qua.

Trang web HTTPS hiển thị thành HTTP

Nếu bạn truy cập một trang web vốn dĩ an toàn, bắt đầu bằng “https://” nhưng lại thấy trang chỉ tải bản “http://” và không có biểu tượng ổ khóa trên trình duyệt, đây là một cảnh báo lớn. Điều này có thể xảy ra khi bạn đang kết nối với một điểm phát Wifi giả hoặc bị can thiệp giữa đường truyền. Hacker có thể đang cố gắng hạ cấp kết nối của bạn để dễ dàng xem trộm hoặc sửa đổi dữ liệu.

Tên mạng chung chung hoặc quá mơ hồ

Một trong những chiêu dụ phổ biến của các điểm phát Wifi độc hại là đặt tên thật mơ hồ như “Free Wifi”, “Public Wifi” hay “Wifi miễn phí”. Những mạng này thường xuất hiện ở nơi đông người nhằm lừa người dùng tò mò hoặc đang cần kết nối nhanh. Trong khi đó, Wifi hợp pháp tại quán cà phê, khách sạn hay trung tâm thương mại luôn có tên cụ thể và thường được công bố rõ ràng tại quầy hoặc trên bảng thông tin.

Thiết bị xuất hiện hoạt động bất thường

Nếu bạn nhận thấy thiết bị của mình xuất hiện nhiều popup lạ, quảng cáo bất thường hay liên tục bị rớt mạng và tốc độ trở nên chậm bất thường, rất có thể bạn đang dùng một mạng Wifi không an toàn hoặc đã bị hacker xâm nhập. Những biểu hiện này có thể cho thấy lưu lượng mạng đang bị giám sát hoặc thiết bị đang bị tấn công. Bạn nên ngắt kết nối ngay và tiến hành quét malware để đảm bảo thiết bị không bị nhiễm phần mềm độc hại.

Những biện pháp phòng ngừa để bảo vệ an toàn khi dùng Wifi công cộng

Khi đã hiểu rõ các rủi ro của việc sử dụng Wifi công cộng, bạn có thể thực hiện những bước đơn giản nhưng hiệu quả để bảo vệ dữ liệu cá nhân và thiết bị của mình.

Sử dụng VPN

Một trong những cách tốt nhất để giảm rủi ro khi dùng Wifi công cộng là sử dụng VPN. VPN tạo ra một đường truyền riêng tư và được mã hóa, giúp dữ liệu của bạn được gửi đi và nhận về một cách an toàn, ngay cả khi kết nối qua mạng công cộng.

Khi dùng VPN chất lượng cao, bạn sẽ được bảo vệ bằng các tính năng bảo mật mạnh mẽ, ngăn chặn hacker truy cập dữ liệu nhạy cảm và giảm nguy cơ bị theo dõi trực tuyến.

Tránh truy cập thông tin nhạy cảm

Trong khi kết nối với Wifi công cộng, nên hạn chế nhập thông tin quan trọng như tài khoản ngân hàng, mật khẩu hoặc thông tin cá nhân. Thay vào đó, bạn có thể sử dụng mạng để đọc tin tức, tìm đường đi, học tập, chơi game hoặc xem video….những hoạt động không quá nhạy cảm.

Chỉ truy cập các trang web “HTTPS”

Hãy ưu tiên các trang web có chứng chỉ SSL, tức là địa chỉ URL bắt đầu bằng “https://” và có biểu tượng ổ khóa bên cạnh. Các trang này được mã hóa, tạo thêm lớp bảo vệ cho dữ liệu bạn gửi và nhận.

Ngược lại, nếu bạn truy cập các trang web HTTP trên mạng công cộng, mọi hoạt động của bạn có thể bị người khác xem trộm hoặc chỉnh sửa. Do đó, việc chỉ dùng các trang HTTPS giúp bảo vệ thông tin cá nhân và giảm nguy cơ bị tấn công.

Sử dụng các tiện ích mở rộng trình duyệt

Các tiện ích mở rộng về bảo mật và quyền riêng tư trên trình duyệt có thể giúp bạn an toàn hơn khi dùng Wifi công cộng. Chúng có thể ngăn việc theo dõi, chặn cookie hoặc quảng cáo độc hại.

Điều chỉnh cài đặt kết nối

Hãy cấu hình thiết bị để không tự động kết nối với các mạng Wifi công cộng. Tính năng “Connect Automatically” đôi khi khiến thiết bị kết nối ngay lập tức khi phát hiện mạng công cộng, làm tăng nguy cơ bị lừa vào hotspot giả mạo.

Ngoài ra, tắt tính năng này cũng giúp thiết bị không phát tín hiệu tìm mạng nhà bạn, tránh tình trạng hacker tạo mạng giả trùng tên để lừa bạn kết nối.

Tắt chế độ chia sẻ tệp

Trước khi kết nối Wifi công cộng, bạn nên tắt tính năng chia sẻ tệp trên thiết bị. Nếu tính năng này được bật, các thư mục hoặc tài liệu trên máy có thể vô tình bị lộ cho những người khác cùng mạng. Tin tặc có thể lợi dụng điều này để truy cập vào dữ liệu cá nhân của bạn mà bạn không hề hay biết.

Đặt mật khẩu mạnh

Mật khẩu mạnh là lớp bảo vệ quan trọng, đặc biệt khi bạn sử dụng Wifi công cộng. Hãy tạo mật khẩu kết hợp chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt để tăng độ khó khi bị tấn công dò mật khẩu.

Ngoài ra, bạn nên dùng mật khẩu khác nhau cho từng tài khoản, để nếu một mật khẩu bị lộ thì tin tặc cũng không thể truy cập vào các dịch vụ khác của bạn.

Bật xác thực hai yếu tố (2FA)

Ngay cả khi bạn dùng mật khẩu mạnh, vẫn có khả năng mật khẩu bị đánh cắp khi truy cập trên mạng Wifi công cộng. Vì vậy, bạn nên bật xác thực hai yếu tố (Two-Factor Authentication - 2FA) cho các tài khoản quan trọng.

Với 2FA, tin tặc sẽ không thể đăng nhập chỉ với mật khẩu, họ còn cần mã xác minh được gửi tới điện thoại hoặc ứng dụng bảo mật của bạn.

Đăng xuất sau khi sử dụng

Nếu bạn sử dụng máy tính công cộng, hãy đăng xuất khỏi tất cả tài khoản sau khi dùng xong để tránh bị truy cập trái phép. Còn trên thiết bị cá nhân, bạn nên chọn “Quên mạng này” sau khi rời khỏi địa điểm có Wifi công cộng để giúp thiết bị không tự động kết nối lại vào mạng thiếu an toàn.

Cập nhật hệ thống thường xuyên

Bạn nên cập nhật hệ điều hành, trình duyệt và phần mềm bảo mật để giúp “vá” những lỗ hổng mà hacker có thể khai thác. Cập nhật kịp thời giúp thiết bị:

• Ngăn chặn phần mềm độc hại
• Giảm nguy cơ bị tấn công
• Bảo vệ thông tin cá nhân tốt hơn

Sử dụng phần mềm diệt virus

Cài đặt phần mềm bảo mật mạnh mẽ, giúp bạn tự tin hơn khi kết nối với Wifi công cộng. Công cụ bảo mật có thể:

• Chặn malware
• Phát hiện các trang web độc hại
• Ngăn tấn công mạng
• Bảo vệ dữ liệu và quyền riêng tư

Một số phần mềm diệt virus của Windows bạn có thể tham khảo như McAfee AntiVirus Plus, Malwarebytes,...

Kết luận

Wifi công cộng mang lại sự tiện lợi lớn, nhưng đi kèm với đó là không ít rủi ro mà người dùng cần cảnh giác. Chỉ với vài thói quen đơn giản như tránh truy cập tài khoản nhạy cảm, sử dụng VPN, tắt chia sẻ dữ liệu và luôn kiểm tra kỹ mạng kết nối, bạn đã có thể giảm đáng kể nguy cơ bị tấn công. Trong bối cảnh công nghệ ngày càng phát triển, chủ động bảo vệ thông tin cá nhân là điều không thể bỏ qua. Hy vọng những hướng dẫn trong bài sẽ giúp bạn an tâm hơn mỗi khi kết nối Wifi miễn phí ở bất cứ đâu.