Multi factor authentication là gì? Tìm hiểu về xác thực đa yếu tố

Khi các hoạt động trực tuyến ngày càng phổ biến thì vấn đề bảo mật thông tin cá nhân và dữ liệu doanh nghiệp trở thành mối quan tâm hàng đầu. Một trong những giải pháp hiệu quả giúp tăng cường an ninh mạng hiện nay chính là Multi-Factor Authentication - MFA. Đây là cơ chế yêu cầu người dùng phải cung cấp từ hai yếu tố xác minh trở lên trước khi được phép truy cập vào hệ thống, ứng dụng hay tài khoản. Hãy cùng Việt Tuấn tìm hiểu chi tiết về phương thức xác thực đa yếu tố trong bài viết dưới đây nhé!

Multi Factor Authentication là gì?

Multi-Factor Authentication (MFA) - Xác thực đa yếu tố, là phương thức xác minh danh tính người dùng bằng cách yêu cầu ít nhất hai hình thức xác minh khác nhau như mật khẩu tài khoản và dấu vân tay hoặc dữ liệu sinh trắc học khác. MFA cung cấp nhiều lớp bảo mật hơn so với việc chỉ sử dụng mật khẩu, giúp giảm nguy cơ bị truy cập trái phép.

Ví dụ, khi đăng nhập vào tài khoản email có bật MFA, người dùng có thể phải nhập mật khẩu và mã xác minh một lần được gửi qua tin nhắn SMS đến điện thoại. Với những tài khoản quan trọng hơn, hệ thống có thể yêu cầu thêm khóa bảo mật vật lý.

Người dùng chỉ có thể truy cập hệ thống nếu tất cả các yếu tố xác thực đều chính xác. Nếu một yếu tố sai, quá trình đăng nhập sẽ thất bại. MFA được sử dụng rộng rãi để bảo vệ các tài khoản, dữ liệu và hệ thống nhạy cảm. 

Một số ví dụ về Multi Factor Authentication

Dưới đây là một số ví dụ về cách doanh nghiệp có thể sử dụng xác thực nhiều yếu tố:

Cho phép nhân viên truy cập từ xa

Doanh nghiệp muốn nhân viên có thể làm việc tại nhà nhưng vẫn đảm bảo an toàn dữ liệu. Họ thiết lập quy trình xác thực nhiều yếu tố gồm: đăng nhập bằng tài khoản công ty, sử dụng khóa bảo mật vật lý hoặc mã xác minh gửi qua điện thoại và quét vân tay trên máy tính xách tay công ty cung cấp.
Ngoài ra, doanh nghiệp có thể đặt quy định linh hoạt: khi nhân viên truy cập từ mạng Wifi tại nhà, chỉ cần hai yếu tố. Còn nếu truy cập từ mạng công cộng, hệ thống sẽ yêu cầu đủ ba yếu tố để tăng mức độ bảo mật.

Chỉ cho phép nhân viên tại chỗ truy cập hệ thống

Một bệnh viện muốn đảm bảo chỉ nhân viên đang có mặt tại nơi làm việc mới có thể truy cập ứng dụng y tế và dữ liệu bệnh nhân. Mỗi nhân viên được cấp một thẻ cảm ứng để sử dụng trong ca làm việc. 

Khi bắt đầu ca, họ cần đăng nhập vào hệ thống và quẹt thẻ để xác thực danh tính. Trong suốt ca làm việc, họ chỉ cần quẹt thẻ mỗi khi truy cập tài nguyên nội bộ. Khi kết thúc ca, quyền truy cập của thẻ tự động bị vô hiệu hóa. 

Cách này không chỉ giúp bảo mật thông tin bệnh nhân mà còn ngăn chặn nguy cơ kẻ xấu lợi dụng thẻ bị mất hoặc đánh cắp để truy cập trái phép.

Cách hoạt động của Multi Factor Authentication

Về cơ bản, hệ thống Multi-Factor Authentication sẽ yêu cầu người dùng cung cấp hai hoặc nhiều yếu tố xác minh khác nhau để chứng minh danh tính khi đăng nhập. Quy trình này thường diễn ra theo các bước sau:

• Đăng ký tài khoản: Khi tạo tài khoản, người dùng sẽ thiết lập các phương thức xác thực bổ sung ngoài tên đăng nhập và mật khẩu như số điện thoại, ứng dụng xác thực hoặc dấu vân tay.
• Thực hiện đăng nhập: Khi muốn truy cập hệ thống, người dùng nhập tên đăng nhập và mật khẩu. Hệ thống sẽ kiểm tra thông tin này, nếu đúng, quy trình tiếp tục sang bước kế tiếp.
• Xác minh bằng yếu tố bổ sung: Tùy vào mức độ bảo mật mà hệ thống yêu cầu, người dùng có thể phải cung cấp mã xác minh một lần (OTP) gửi qua SMS hoặc ứng dụng xác thực hoặc thực hiện quét vân tay/nhận diện khuôn mặt để hoàn tất quá trình đăng nhập.
• Cấp quyền truy cập: Hệ thống sẽ kiểm tra các thông tin xác thực bổ sung này. Nếu tất cả đều chính xác, người dùng sẽ được cấp quyền truy cập. Nếu sai hoặc thiếu bất kỳ yếu tố nào, hệ thống sẽ từ chối truy cập.

Các phương pháp xác thực đa yếu tố

Yếu tố hiểu biết

Yếu tố hiểu biết là những thông tin mà chỉ người dùng mới biết và có thể sử dụng để chứng minh danh tính của mình, thường là mật khẩu, mã PIN hoặc câu hỏi bảo mật. Phương thức này đơn giản, dễ áp dụng và phổ biến nhất hiện nay. 

Tuy nhiên, nhược điểm dễ bị rò rỉ hoặc đoán ra, nếu người dùng đặt mật khẩu yếu hoặc chia sẻ thông tin cá nhân trên mạng xã hội. Tin tặc có thể sử dụng kỹ thuật tấn công lừa đảo hoặc phần mềm độc hại để lấy được dữ liệu này. Vì vậy, yếu tố hiểu biết chỉ nên được xem là lớp bảo mật đầu tiên, cần kết hợp thêm các yếu tố khác để tăng độ an toàn.

Yếu tố sở hữu

Yếu tố sở hữu là những vật dụng hoặc tài sản kỹ thuật số mà người dùng thực sự nắm giữ, được sử dụng để xác minh danh tính. Ví dụ, điện thoại nhận mã OTP qua tin nhắn hoặc ứng dụng xác thực, thẻ bảo mật, chuỗi khóa phần cứng hay tài khoản email. 

Khi người dùng đăng nhập, hệ thống sẽ gửi mã xác minh đến điện thoại và yêu cầu nhập lại mã để hoàn tất quá trình xác thực. Cách làm này tăng cường bảo mật đáng kể vì kẻ gian khó có thể truy cập nếu không có thiết bị đó. Tuy nhiên, nếu thiết bị bị mất, bị đánh cắp hoặc không được bảo vệ đúng cách, tài khoản vẫn có thể bị xâm nhập. 

Yếu tố sinh trắc học

Yếu tố sinh trắc học dựa trên đặc điểm sinh học hoặc hành vi cá nhân độc nhất của người dùng, giúp xác thực danh tính chính xác hơn. Một số phương thức phổ biến là quét vân tay, nhận diện khuôn mặt, quét võng mạc, nhận dạng giọng nói hoặc thậm chí phân tích thói quen gõ phím. Đây được xem là phương thức xác thực hiện đại và an toàn vì những đặc điểm này gần như không thể sao chép hoặc giả mạo. 

Tuy nhiên, hệ thống phải lưu trữ dữ liệu sinh trắc học của người dùng trong quá trình đăng ký, do đó việc bảo mật dữ liệu sinh trắc học là vô cùng quan trọng. Nếu thông tin này bị rò rỉ, hậu quả sẽ nghiêm trọng hơn nhiều so với việc mất mật khẩu, vì người dùng không thể thay đổi vân tay hay khuôn mặt của mình.

MFA gì so với 2FA

Xác thực đa yếu tố (MFA - Multi-Factor Authentication) và xác thực hai yếu tố (2FA - Two-Factor Authentication) đều là những phương pháp bảo mật được thiết kế để tăng cường an toàn cho tài khoản. Tuy nhiên, điểm khác biệt chính nằm ở số lượng lớp xác thực mà người dùng phải vượt qua.

2FA là một phương thức xác thực trong MFA, yêu cầu hai yếu tố xác minh để xác thực danh tính. Thông thường, yếu tố đầu tiên là mật khẩu và yếu tố thứ hai là mã xác minh một lần (OTP) được gửi đến điện thoại hoặc email. Ví dụ, khi bạn đăng nhập vào tài khoản ngân hàng trực tuyến, sau khi nhập đúng mật khẩu, hệ thống sẽ gửi mã OTP đến điện thoại của bạn để xác nhận. Vì vậy, dù tin tặc có đánh cắp được mật khẩu, chúng vẫn không thể đăng nhập nếu không có quyền truy cập vào thiết bị của bạn.

Trong khi đó, MFA yêu cầu từ hai yếu tố trở lên, có thể là mật khẩu, điện thoại hoặc thẻ bảo mật và dấu vân tay hoặc khuôn mặt. Càng nhiều lớp xác thực được thêm vào, mức độ an toàn càng cao, vì tin tặc sẽ khó có thể vượt qua tất cả các lớp này cùng lúc.

Lợi ích khi sử dụng xác thực đa yếu tố

Xác thực đa yếu tố (MFA) mang lại nhiều lợi ích cho cả doanh nghiệp và người dùng cá nhân, giúp tăng cường khả năng bảo mật trong bối cảnh các mối đe dọa mạng ngày càng tinh vi.

Đối với tổ chức, MFA giúp:

• Tăng cường bảo vệ hệ thống và dữ liệu: Các vụ tấn công mạng có thể khiến doanh nghiệp thiệt hại lớn về dữ liệu, thời gian và chi phí khắc phục. MFA giúp tạo thêm nhiều lớp bảo mật, giảm thiểu nguy cơ tin tặc xâm nhập vào hệ thống dù đã có thông tin đăng nhập.
• Đảm bảo môi trường làm việc từ xa an toàn: Trong thời đại làm việc linh hoạt, nhân viên có thể truy cập tài nguyên doanh nghiệp từ bất cứ đâu. MFA giúp doanh nghiệp cho phép làm việc từ xa một cách an toàn mà không lo bị rò rỉ dữ liệu.
• Phòng thủ nhiều lớp: MFA là một phần trong chiến lược bảo mật nhiều tầng. Nếu một lớp phòng thủ ví dụ mật khẩu bị xâm phạm, các lớp khác như mã xác minh hoặc sinh trắc học sẽ tiếp tục bảo vệ hệ thống, giúp giảm thiểu rủi ro tối đa.

Đối với người dùng, MFA mang lại:

• Bảo vệ danh tính cá nhân: Ngay cả khi một phần thông tin bị lộ, MFA vẫn giúp bảo vệ danh tính tổng thể của người dùng khỏi bị chiếm đoạt hoặc sử dụng trái phép.
• An toàn khi làm việc từ xa: Người dùng có thể yên tâm truy cập hệ thống ở bất kỳ đâu mà vẫn đảm bảo an toàn, tăng hiệu quả và sự linh hoạt trong công việc.
• Giữ an toàn cho dữ liệu cá nhân: Các thông tin nhạy cảm, như tài khoản ngân hàng hoặc dữ liệu làm việc, sẽ được bảo vệ tốt hơn trước nguy cơ rò rỉ hoặc tấn công từ bên ngoài.

Tổng kết

Có thể thấy, Multi Factor Authentication (MFA) ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ thông tin và tài khoản người dùng trước những rủi ro an ninh mạng. Kết hợp nhiều lớp xác minh giúp tăng độ tin cậy và hạn chế tối đa khả năng kẻ gian truy cập trái phép. Dù đôi khi có thể khiến quá trình đăng nhập mất thêm vài giây, nhưng đổi lại, người dùng sẽ yên tâm hơn rất nhiều về tính an toàn và bảo mật của hệ thống mà mình đang sử dụng.