AI tạo sinh là gì? Khác biệt giữa AI truyền thống & AI tạo sinh

Trong những năm gần đây, trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng phát triển mạnh mẽ và được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực của đời sống. Một trong những bước tiến nổi bật nhất của công nghệ AI chính là AI tạo sinh, công nghệ cho phép máy móc không chỉ hiểu và phản hồi thông tin mà còn có thể tự tạo ra nội dung mới như văn bản, hình ảnh, âm thanh hay mã lập trình. Vậy AI tạo sinh là gì và khác biệt như thế nào so với AI truyền thống? Hãy cùng tìm hiểu dưới đây nhé! 

Generative AI là gì ?

Generative AI hay còn gọi tắt là Gen AI, là một lĩnh vực của trí tuệ nhân tạo có khả năng tạo ra nội dung mới như văn bản, hình ảnh, video, âm thanh hoặc mã phần mềm dựa trên yêu cầu từ người dùng.

Cốt lõi của Generative AI là các mô hình deep learning, những thuật toán mô phỏng cách con người học hỏi và đưa ra quyết định. Các mô hình này được huấn luyện bằng cách phân tích và ghi nhớ các mẫu và mối liên hệ trong khối lượng dữ liệu khổng lồ, từ đó có thể hiểu và phản hồi các yêu cầu hoặc câu hỏi tự nhiên của người dùng bằng những nội dung hoàn toàn mới, có ý nghĩa.

Mặc dù AI đã là một chủ đề công nghệ nóng trong suốt thập kỷ qua, nhưng chính sự ra đời của ChatGPT vào năm 2022 đã đưa Generative AI lên tâm điểm toàn cầu. Công nghệ này đã kích hoạt làn sóng đổi mới và ứng dụng AI mạnh mẽ chưa từng có. Tuy vẫn còn nhiều thách thức và rủi ro cần giải quyết, nhưng ngày càng nhiều doanh nghiệp đang tích cực khám phá cách tận dụng công nghệ này để cải thiện quy trình làm việc nội bộ và nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ.

AI tạo sinh hoạt động như thế nào? 

Về cơ bản, Generative AI vận hành theo ba giai đoạn chính:

• Training: Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất, trong đó một mô hình nền tảng được xây dựng bằng cách phân tích khối lượng dữ liệu khổng lồ. Quá trình này giúp AI học được các mẫu, quy luật và mối liên hệ trong dữ liệu, từ đó tạo nên một nền tảng đủ mạnh để ứng dụng cho nhiều tác vụ khác nhau.
• Điều chỉnh: Sau khi có mô hình nền, bước tiếp theo là điều chỉnh và tối ưu hóa nó để phục vụ cho một mục đích cụ thể, chẳng hạn như viết nội dung, tạo hình ảnh, phân tích dữ liệu hay trò chuyện với người dùng. Quá trình tinh chỉnh giúp AI hiểu sâu hơn về ngữ cảnh và yêu cầu của từng ứng dụng cụ thể.
• Tạo nội dung, đánh giá và cải tiến (Generation - Evaluation - Retuning): AI bắt đầu tạo ra nội dung dựa trên yêu cầu của người dùng. Kết quả tạo ra sau đó được đánh giá về chất lượng và độ chính xác. Dựa trên phản hồi và dữ liệu thu được, mô hình sẽ tiếp tục được cải tiến nhằm nâng cao hiệu suất và tính phù hợp trong các lần sử dụng tiếp theo.

Các mô hình AI tạo sinh hiện nay

• Variational Autoencoders (VAEs): VAEs là một trong những mô hình tạo sinh đầu tiên, đóng vai trò nền tảng trong các tiến bộ về nhận diện hình ảnh, xử lý ngôn ngữ tự nhiên và phát hiện bất thường. VAEs hoạt động bằng cách học cách mã hóa và giải mã dữ liệu, từ đó có thể tạo ra các phiên bản mới có đặc điểm tương tự dữ liệu ban đầu.
• Generative Adversarial Networks (GANs) và Diffusion Models: GANs đã tạo ra bước ngoặt lớn trong việc tạo hình ảnh có độ chân thực cao. Mô hình GANs bao gồm hai mạng nơ-ron "đối đầu" nhau: một bên tạo dữ liệu giả, bên kia kiểm tra và phản biện, giúp nâng cao chất lượng đầu ra qua từng vòng huấn luyện. Gần đây, mô hình Diffusion tiếp tục nâng tầm khả năng tạo ảnh với độ chi tiết ấn tượng, ổn định hơn, là nền tảng cho nhiều công cụ như Stable Diffusion, Midjourney.
• Transformers: Đây là kiến trúc đột phá và hiện đang là trung tâm của hầu hết các mô hình nền tảng hiện đại. Transformers cho phép AI hiểu và xử lý dữ liệu theo ngữ cảnh rất hiệu quả, đặc biệt trong các tác vụ liên quan đến ngôn ngữ. Chính nhờ kiến trúc này, các mô hình như GPT, BERT hay T5 mới có thể tạo văn bản, viết mã, dịch ngôn ngữ và nhiều tác vụ tạo sinh khác một cách ấn tượng.

AI tạo sinh có thể tạo ra những gì?

Generative AI có khả năng tạo ra nhiều loại nội dung thuộc các lĩnh vực khác nhau. Tùy vào mục đích sử dụng, công nghệ này có thể được ứng dụng rộng rãi như sau:

• Văn bản (Text): Các mô hình tạo sinh  đặc biệt là những mô hình dựa trên kiến trúc transformer như ChatGPT, có thể tạo ra văn bản mạch lạc, đúng ngữ cảnh. Chúng có thể viết mọi thứ từ tài liệu kỹ thuật, hướng dẫn sử dụng, email, nội dung website, bài blog, bài báo, đến cả tác phẩm sáng tạo như truyện ngắn hay thơ ca. Ngoài ra, AI còn có thể hỗ trợ xử lý các công việc viết lặp đi lặp lại như tóm tắt văn bản, viết mô tả meta cho trang web… giúp tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu suất làm việc cho người viết.
• Hình ảnh và video: Các công cụ tạo ảnh như DALL·E, Midjourney và Stable Diffusion có thể tạo ra hình ảnh chân thực hoặc tác phẩm nghệ thuật độc đáo từ mô tả bằng văn bản. Chúng cũng có khả năng chỉnh sửa ảnh, chuyển đổi phong cách hoặc biến đổi từ hình ảnh này sang hình ảnh khác. Trong lĩnh vực video, các công cụ mới nổi cho phép tạo hoạt ảnh từ mô tả văn bản và thêm hiệu ứng đặc biệt vào video sẵn có, với chi phí và thời gian thấp hơn so với phương pháp truyền thống.
• Âm thanh, giọng nói và âm nhạc: Generative AI có thể tạo ra giọng nói tự nhiên phục vụ cho chatbot, trợ lý ảo, đọc sách nói, thuyết minh video… Ngoài ra, công nghệ này còn có thể sáng tác nhạc mới, mô phỏng cấu trúc và âm thanh như những bản nhạc chuyên nghiệp, hỗ trợ các nhà sáng tạo nội dung đa phương tiện.

• Mã lập trình (Code): Gen AI có thể viết mã nguồn từ đầu, tự động hoàn thành đoạn mã, dịch giữa các ngôn ngữ lập trình, và thậm chí tóm tắt chức năng của đoạn mã có sẵn, giúp lập trình viên tăng tốc quá trình viết, thử nghiệm và sửa lỗi, đồng thời cho phép họ tương tác với mã thông qua ngôn ngữ tự nhiên.
• Thiết kế và nghệ thuật: AI tạo sinh còn hỗ trợ tạo ra các tác phẩm nghệ thuật và thiết kế sáng tạo: tạo nhân vật, bối cảnh trong game hoặc mô phỏng 3D, thiết kế đồ họa, hiệu ứng hình ảnh… tất cả đều có thể được tạo ra nhanh chóng và tùy biến theo yêu cầu.
• Mô phỏng và dữ liệu tổng hợp: Generative AI có thể tạo ra dữ liệu tổng hợp phục vụ cho huấn luyện mô hình AI hoặc nghiên cứu. Ví dụ, trong ngành dược, AI có thể tạo ra các cấu trúc phân tử mới mang đặc tính mong muốn, hỗ trợ quá trình phát hiện và phát triển thuốc hiệu quả hơn.

Lợi ích của AI tạo sinh

Lợi ích lớn nhất của Generative AI chính là nâng cao hiệu suất làm việc. Nhờ khả năng tạo nội dung và phản hồi theo yêu cầu, Gen AI giúp tự động hóa hoặc rút ngắn thời gian cho những công việc tốn nhiều công sức, từ đó giúp giảm chi phí và giải phóng thời gian cho con người để tập trung vào các nhiệm vụ có giá trị cao hơn.

Ngoài ra, Generative AI còn mang đến nhiều lợi ích nổi bật khác cho cả cá nhân và tổ chức:

• Thúc đẩy sáng tạo: Công cụ Gen AI có thể trở thành nguồn cảm hứng tuyệt vời cho các nhà sáng tạo bằng cách đề xuất nhiều ý tưởng mới mẻ, đa dạng. Những phiên bản nội dung khác nhau do AI tạo ra có thể là điểm khởi đầu hoặc nguồn tham khảo hữu ích giúp vượt qua những lúc bí ý tưởng, rất phù hợp cho nhà văn, nghệ sĩ, nhà thiết kế và các lĩnh vực sáng tạo khác.
• Ra quyết định nhanh và hiệu quả hơn: Với khả năng phân tích lượng lớn dữ liệu, nhận diện xu hướng và rút ra thông tin giá trị, Gen AI có thể đưa ra các giả thuyết, dự báo hoặc gợi ý hành động dựa trên dữ liệu. Generative AI hỗ trợ các nhà quản lý, nhà nghiên cứu, chuyên gia phân tích và các bên liên quan đưa ra quyết định chính xác, kịp thời hơn.
• Cá nhân hóa nội dung linh hoạt: Trong các ứng dụng như hệ thống gợi ý sản phẩm hay tạo nội dung cho người dùng, Generative AI có thể phân tích sở thích, hành vi và lịch sử tương tác của người dùng để tạo ra nội dung phù hợp trong thời gian thực. Điều này giúp tăng trải nghiệm cá nhân hóa và mức độ tương tác.
• Sẵn sàng hoạt động 24/7: Không giống con người, AI không cần nghỉ ngơi. Gen AI có thể vận hành liên tục, rất phù hợp cho các tác vụ yêu cầu sự hiện diện không ngừng như chatbot chăm sóc khách hàng, trả lời tự động qua email hay tổng đài ảo.

Sự khác biệt giữa AI tạo sinh và AI truyền thống 

Tổng kết

AI tạo sinh đang phát triển mạnh mẽ trong quá trình chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo của nhiều ngành nghề. Với khả năng tạo nội dung nhanh chóng, linh hoạt và mang tính cá nhân hóa cao, công nghệ này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian, nâng cao hiệu suất mà còn mở ra những hướng đi mới trong sáng tạo và giải quyết vấn đề. Tuy vẫn còn nhiều thách thức cần được kiểm soát, AI tạo sinh chắc chắn sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong tương lai của trí tuệ nhân tạo và đời sống con người.