VPN và VPC có điểm gì khác biệt? Nên sử dụng VPN hay VPC?

Trong bối cảnh công nghệ ngày càng phát triển, nhu cầu bảo mật dữ liệu và tối ưu hạ tầng mạng ngày càng trở nên cấp thiết đối với cá nhân và doanh nghiệp. Hai khái niệm thường được nhắc đến trong quá trình xây dựng và vận hành hệ thống mạng là VPN (Virtual Private Network) và VPC (Virtual Private Cloud). Vậy đâu là điểm khác biệt giữa hai công nghệ này? Và bạn nên lựa chọn sử dụng VPN hay VPC trong từng tình huống cụ thể? Bài viết sau sẽ giúp bạn làm rõ.

Giới thiệu tổng quan về VPN 

VPN (Virtual Private Network - Mạng riêng ảo) là một dịch vụ bảo mật Internet cho phép người dùng truy cập mạng như thể họ đang kết nối với một hệ thống mạng riêng. Khi sử dụng VPN, toàn bộ dữ liệu truy cập được mã hóa, giúp bảo vệ thông tin cá nhân và tăng mức độ ẩn danh trên môi trường trực tuyến. VPN thường được sử dụng để đảm bảo an toàn khi truy cập WiFi công cộng, vượt qua các rào cản kiểm duyệt Internet hoặc kết nối với hệ thống mạng nội bộ của doanh nghiệp để làm việc từ xa.

Thông thường, phần lớn lưu lượng truy cập Internet không được mã hóa và hoàn toàn công khai. Khi người dùng truy cập một trang web, thiết bị của họ sẽ kết nối trước tiên với nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP), sau đó ISP sẽ chuyển tiếp yêu cầu ra Internet để tìm máy chủ lưu trữ trang web đó.

Trong quá trình này, thông tin cá nhân của người dùng có thể bị lộ ở nhiều điểm. Địa chỉ IP - yếu tố định danh trực tuyến của người dùng bị phơi bày xuyên suốt quá trình kết nối, cho phép ISP và các bên trung gian khác ghi lại lịch sử truy cập Internet. Thêm vào đó, nếu dữ liệu trao đổi giữa thiết bị của người dùng và máy chủ web không được mã hóa, kẻ xấu có thể lợi dụng điểm yếu này để theo dõi, đánh cắp thông tin hoặc thực hiện các cuộc tấn công trung gian nhằm chiếm đoạt dữ liệu.

Quy trình hoạt động tiêu chuẩn của VPN

• Khởi tạo giao thức đường hầm: Khi bắt đầu kết nối VPN, một giao thức đường hầm như OpenVPN, IPSec hoặc WireGuard sẽ được sử dụng để "gói" dữ liệu người dùng vào bên trong một lớp bảo vệ bên ngoài. Quá trình này giúp dữ liệu có thể di chuyển an toàn qua môi trường Internet công cộng.
• Mã hóa dữ liệu: Trước khi truyền đi, toàn bộ dữ liệu trong đường hầm sẽ được mã hóa bằng các thuật toán bảo mật mạnh, ví dụ: AES-256 khiến cho dữ liệu trở nên vô nghĩa đối với các bên trung gian như ISP hoặc tin tặc nếu bị chặn lại.
• Xác thực danh tính: Cả hai điểm đầu và cuối của kết nối VPN (máy khách và máy chủ) sẽ xác thực nhau bằng chứng chỉ số, khóa chia sẻ hoặc thông tin đăng nhập, đảm bảo rằng chỉ những thiết bị đáng tin cậy mới có thể trao đổi dữ liệu qua VPN.
• Định tuyến dữ liệu: Sau khi kết nối an toàn được thiết lập, dữ liệu được mã hóa sẽ được gửi từ máy người dùng qua đường hầm tới máy chủ VPN. Tại đây, dữ liệu sẽ được giải mã và chuyển tiếp đến đúng địa chỉ đích, có thể là một mạng nội bộ hoặc một trang web công khai.
• Ẩn địa chỉ IP: Khi truy cập Internet qua VPN, địa chỉ IP thật của người dùng sẽ được thay thế bằng địa chỉ IP của máy chủ VPN, giúp ẩn danh và che giấu vị trí địa lý thực tế.
• Bảo toàn kết nối: Trong suốt phiên làm việc, VPN sẽ liên tục kiểm tra tính toàn vẹn của dữ liệu và định kỳ thay đổi khóa mã hóa để đảm bảo kết nối luôn an toàn, tránh bị can thiệp hoặc tấn công lặp lại.

Giới thiệu tổng quan về VPC

VPC (Virtual Private Cloud - Đám mây riêng ảo) là một môi trường đám mây riêng biệt, an toàn được triển khai bên trong hạ tầng của một đám mây công cộng. Với VPC, người dùng có thể chạy ứng dụng, lưu trữ dữ liệu, triển khai website và thực hiện các tác vụ tương tự như trên một đám mây riêng truyền thống. Tuy nhiên, điểm khác biệt là toàn bộ hệ thống được vận hành từ xa bởi nhà cung cấp dịch vụ đám mây công cộng. 

VPC mang đến sự kết hợp tối ưu giữa khả năng mở rộng linh hoạt và tiện ích của đám mây công cộng, đồng thời vẫn đảm bảo tính biệt lập và bảo mật của đám mây riêng, giúp doanh nghiệp có được môi trường điện toán mạnh mẽ nhưng vẫn kiểm soát tốt dữ liệu và quyền truy cập.

VPC đảm bảo tính biệt lập bằng cách sử dụng các chức năng mạng ảo và các tính năng bảo mật chuyên sâu. Vì vậy, doanh nghiệp có thể kiểm soát chi tiết quyền truy cập, ví dụ như xác định địa chỉ IP hoặc ứng dụng nào trong đám mây được phép truy cập vào tài nguyên cụ thể. Cách kiểm soát này tương tự như việc thiết lập quyền riêng tư trên mạng xã hội.

VPC thuộc nhóm dịch vụ hạ tầng một dịch vụ IaaS - Infrastructure as a Service, một trong bốn mô hình phổ biến nhất trong điện toán đám mây, bên cạnh nền tảng một dịch vụ (PaaS), phần mềm một dịch vụ (SaaS) và điện toán không máy chủ. Hầu hết các nhà cung cấp dịch vụ đám mây hàng đầu như Amazon Web Services (AWS), Microsoft Azure, Google Cloud, IBM Cloud, Oracle Cloud Platform và VMware đều cung cấp giải pháp VPC.

Điểm tương đồng giữa VPN và VPC

Mặc dù VPC và VPN có vai trò khác nhau trong kiến trúc mạng, cả hai đều có chung mục tiêu là bảo mật và quản lý lưu lượng truy cập hiệu quả. Dưới đây là những điểm giống nhau đáng chú ý:

• Tính riêng tư và biệt lập: Cả VPC và VPN đều giúp cách ly lưu lượng truy cập khỏi môi trường Internet công cộng. Trong khi VPC tạo ra một môi trường đám mây biệt lập về mặt logic, thì VPN mã hóa dữ liệu truyền qua mạng công cộng nhằm đảm bảo an toàn cho thông tin trong quá trình truyền tải.
• Tăng cường bảo mật: VPC sử dụng các công cụ như nhóm bảo mật, tường lửa và danh sách kiểm soát truy cập (ACLs) để kiểm soát truy cập nội bộ trong môi trường đám mây. Trong khi đó, VPN sử dụng các giao thức mã hóa để bảo vệ dữ liệu, ngăn chặn các hành vi đánh cắp hoặc can thiệp vào luồng thông tin.
• Kiến trúc mạng có thể tùy chỉnh: VPC cho phép người dùng thiết lập dải IP, phân chia subnet và cấu hình bảng định tuyến theo nhu cầu. VPN cũng cung cấp khả năng tùy chỉnh các quy tắc định tuyến, mô hình client/server nhằm phù hợp với kiến trúc mạng cụ thể của từng tổ chức.
• Truy cập từ xa an toàn: Người dùng có thể truy cập VPC một cách an toàn từ xa thông qua đường hầm VPN. Do đó, VPN được xem là công nghệ bổ trợ lý tưởng cho VPC khi cần kết nối người dùng từ xa hoặc hệ thống tại chỗ với môi trường đám mây.
• Hỗ trợ mô hình hybrid cloud: Trong các kiến trúc đám mây lai hoặc đa đám mây, VPC và VPN thường được sử dụng kết hợp để kết nối an toàn giữa môi trường đám mây công cộng và hạ tầng nội bộ. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể đảm bảo tích hợp liền mạch, kiểm soát truy cập chặt chẽ và mở rộng hệ thống linh hoạt hơn.

VPN và VPC có điểm gì khác biệt?

Nên sử dụng VPN hay VPC?

VPN ( phù hợp khi bạn cần kết nối từ xa đến hệ thống nội bộ một cách an toàn. Đây là lựa chọn lý tưởng cho cá nhân hoặc nhân viên làm việc từ xa, giúp họ truy cập tài nguyên doanh nghiệp như email, dữ liệu, phần mềm… từ bất kỳ đâu như nhà riêng, quán cà phê hoặc sân bay. VPN tạo ra một đường hầm mã hóa giữa thiết bị người dùng và mạng nội bộ, bảo vệ dữ liệu khỏi nguy cơ bị theo dõi hoặc đánh cắp khi đi qua Internet công cộng. Ngoài ra, VPN còn được nhiều người sử dụng để ẩn địa chỉ IP và bảo vệ quyền riêng tư khi truy cập Internet.

Ngược lại, VPC được thiết kế để tạo ra một môi trường mạng riêng biệt, biệt lập trong hạ tầng đám mây của các nhà cung cấp như AWS, Azure hoặc Google Cloud. VPC rất thích hợp khi bạn cần triển khai các dịch vụ hạ tầng như máy chủ, cơ sở dữ liệu, ứng dụng web hoặc hệ thống nội bộ trong một mạng cloud được kiểm soát chặt chẽ. Với VPC, bạn có thể tùy chỉnh địa chỉ IP, thiết lập subnet, kiểm soát tường lửa và phân quyền truy cập chi tiết, phù hợp với các doanh nghiệp vừa và lớn đang chuyển dịch hệ thống lên đám mây hoặc xây dựng hạ tầng mới.

Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp lựa chọn sử dụng kết hợp cả VPN và VPC để tối ưu hóa bảo mật và khả năng truy cập. VPC đóng vai trò là nền tảng hạ tầng đám mây, trong khi VPN được dùng để tạo kết nối an toàn từ xa vào VPC đó. Giải pháp kết hợp này đặc biệt hữu ích trong các mô hình hybrid cloud tại doanh nghiệp cần kết nối hạ tầng tại chỗ với môi trường đám mây, đồng thời cho phép nhân viên làm việc từ xa một cách bảo mật.

Tổng kết

Cả VPN và VPC đều đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và quản lý dữ liệu trong môi trường số, nhưng phục vụ cho những mục đích khác nhau. VPN thích hợp với nhu cầu truy cập an toàn từ xa, trong khi VPC lại là giải pháp tối ưu để xây dựng hạ tầng mạng riêng trên nền tảng đám mây. Việc lựa chọn giữa hai công nghệ này cần dựa trên nhu cầu thực tế và định hướng phát triển hệ thống. Trong nhiều trường hợp, việc kết hợp cả VPN và VPC sẽ mang lại hiệu quả toàn diện hơn, vừa đảm bảo bảo mật, vừa nâng cao tính linh hoạt cho doanh nghiệp.